وصال

اهمیت دوران کودکی
کودک در کتاب لغت چنین تعریف شده‌است: «کوچک و ناتوان؛ فرزند دختر یا پسر که به حد بلوغ نرسیده باشد» .
اسلام اصل رشد و مرحله‌ای بودن تربیت و رشد و پرورش کودک را پذیرفته‌است. در روایات متعددی از ائمه معصومین علیهم‌السلام دوران کودکی به سه مرحله تقسیم شده‌است که هر مرحله در طول هفت سال اجراء می‌شود. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «الولد سید سبع و عبد سبع سنین و وزیر سبع سنین؛ فرزند آدمی در هفت سال اول زندگی آقا و بزرگ است و در هفت سال دوم بنده و فرمانبردار و در هفت سال وم وزیر و مشاور خانواده می‌باشد».
از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده‌است که می‌فرماید: «دع ابنک یلعب سبع و یؤدّب سبع سنین والزمه سبع سنین؛ به فرزندت هفت سال آزادی بده، هفت سال با آداب و اخلاق نیکو تربیتش کن و هفت سال ملازم و همراه قرار بده». یا در روایتی آمده است که: «الغلام یلعب سبع سنین ویتعلم الکتاب سبع سنین و یتعلم الحلال و الحرام سبع سنین؛ کودک هفت سال بازی می‌کند، هفت سال خواندن و نوشتن می‌آموزد و هفت سال مقررات زندگی و حلال و حرام را می‌آموزد».
مرحله اول کودکی از تولد تا هفت سالگی است در این دوران کودک موجودی حساس، ناتوان و نیازمند به مراقب است. او نیاز به آرامش جسمی و روانی و تغذیه مناسب دارد تا در محیطی مناسب جسم و جانش پرورش یابد و استعدادهایش شکوفا شود. بازی بهترین وسیله برای پرورش کودک است. توانایی‌هایش را به‌کار می‌گیرد، تعاون و اجتماعی بودن را می‌آموزد. بازی از مهمترین نیازهای کودک است که در حدیث امام صادق (علیه‌السلام)به آن اشاره شد و در تعابیر یگر کودک آقا و سید توصیف می‌شود. والدین باید آقایی و فرماندهی کودک خود را بپذیرند و در حد مجاز به خواسته‌هایش عمل کنند، آنان باید به او خدمت کنند و احترام بگذارند.
مرحله دوم کودکی از هشت سالگی تا چهارده‌سالگی است. کودک از نظر جسم و عق به رشد کافی رسیده‌است، می‌تواند فرمانبردار و مسئولیت‌پذیر باشد، در این دوره باید اخلاق و آداب نیک در او پرورش یابد. چنان‌که در روایات اشاره شده‌است. نیروی فکری وی به حدی رسیده‌است که خواندن و نوشن را می‌آموزد.
مرحله سوم تا بیست و یک سالگی است. این مرحله دوران کارآموزی و تجربه است، کودک مشاور، وزیر خانواده است. فکرش پخته و دقیق می‌شود و کارهایی به او ارجاع می‌شود. در این مرحله والدین باید حلال و حرام را به کودک بیاموزند. طولانی بودن دوران کودکی، امری تازه و مخصوص اسلام نیست؛ در برخی مکاتب و فلسفه‌ها و قوانین اجتماعی به طولانی‌بودن کودکی اشاره‌هایی شده‌است، در قانون مدنی فرانسه دختر تا 18سالگی و پسران تا بیست و یک سالگی هنوز کودک شمرده می‌شوند و حق تشکیل خانواده به او داده نمی‌شود. دوران کودکی از نظر اسلام با آنچه در مکاتب دیگر است، متفاوت است. از نظر اسلام، آدمی در عین اینکه تا بیست و یک سالگی تحت سرپرستی والدین است، از سن بلوغ شرعی استقلال اقتصادی پیدا می‌کند و در امور اجتماعی دخالت و در مسائل سیاسی اظهارنظر می‌کند، این خود نشان می‌دهد که اسلام برای پخته‌شدن کودک، والدین را که تجربه‌های بیشتری دارند، به عنوان مشاور او معین می‌کند